TOWARZYSTWO PAMIĘCI POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO 1918 - 1919

Powiat Wolsztyński

 

Strona działa dzięki wsparciu Starostwa Powiatowego w Wolsztynie

Home Historia Powstania Publikacje Powstanie w internecie Klub młodzieżowy Archiwum Cele TPPW Linki Kontakt Autorzy
  Kalendarium Powstanie w Przemęcie Powstanie w Siedlcu Powstanie w Wolsztynie Powstanie w Kębłowie Republika Świętno Powstańcy Pomniki, miejsca pamięci Galeria Rocznice powstania
  Rola duchownych powiatu babimojskiego w powstaniu            
 

Jan Kaczor

1895-1972

 

 

Urodził się 7 czerwca 1895 r. w Górsku, (daw. pow. babimojski) w rodzinie robotnika Jana i Franciszki z Wojtkowskich. Miał  pięcioro rodzeństwa: siostrę  Agnieszkę ( po mężu Błaszkowska ) i czterech braci: Romana i Józefa ( zginęli na froncie zachodnim pod Verdun w 1917 r.), oraz Walentego i Michała (zmarli zaraz po urodzeniu). Po ukończeniu szkoły powszechnej w rodzinnej miejscowości terminował w zawodzie kowalskim u mistrza Franciszka Dekierta w Brennie. Dyplom czeladniczy uzyskał 20 grudnia 1912 r. po złożeniu egzaminu państwowego przed Komisją Urzędu Rzemiosła we Wschowie. Pierwszą pracę otrzymał w warsztacie kowalskim u Franciszka Bednarczyka w Radomierzu. Zaprzyjaźnił się z córką swego pracodawcy – Jadwigą, przyszłą żoną.

15 maja 1915 r. został powołany do wojska niemieckiego. Służył w kompanii karabinów maszynowych. W bitwie pod Dyneburgiem 14 października 1915 r ranny w głowę. 24 stycznia 1919 r. w stopniu st. szeregowego zdemobilizowany z wojska i wrócił do rodziny. Kilka dni później, 7 lutego 1919 r. wstąpił jako ochotnik do miejscowego oddziału powstańczego – kompanii przemęckiej, dowodzonej przez ppor. Józefa Wróblewskiego, nauczyciela z Radomierza. Uczestniczył w walkach o Kaszczor, Wieleń, Gołanice i Trzebinie.

Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego jako żołnierz 60 Pułku Piechoty brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, dochodząc ze swoją jednostką aż do Kijowa w dniu 8 maja 1920 r. W czasie odwrotu naszych wojsk przed napierającą nawałnicą bolszewicką, wykazał się szczególną odwagą i męstwem w bitwie pod Bobrujskiem nad Berezyną na początku lipca 1920 r. W brawurowym samodzielnym ataku zdobył kulomiot wroga z którego potem skutecznym ogniem likwidował nacierających bolszewików na jego oddział. Za ten bohaterski czyn został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari V klasy (nr 4216). W sierpniu 1920 r. uczestniczył w słynnej bitwie warszawskiej zwanej „Cudem nad Wisłą „ . Następnie brał udział w pogoni za uciekającymi żołnierzami sowieckimi na północ aż do granicy z Prusami Wschodnimi. W połowie grudnia 1920 r. przybył ze swym pułkiem do stałego miejsca zakwaterowania w Ostrowie Wlkp. 31 grudnia 1920 r. w stopniu kaprala został przeniesiony do rezerwy.

26 stycznia 1921 r. poślubił Jadwigę Bednarczyk i zamieszkał w Radomierzu pomagając teściowi w prowadzeniu warsztatu kowalskiego. Uczestniczył aktywnie w życiu lokalnej społeczności. W 1926 r. został pierwszym prezesem utworzonego w swojej miejscowości Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” a w 1932 r. również prezesem powstałego ogniska męskiego Związku Młodych Narodowców. W maju 1938 r. wybrany radcą sierot dla gromady Radomierz. Będąc kowalem przyczynił się do wykonania kutej bramy wjazdowej do kościoła farnego w Przemęcie. W czasie II wojny światowej, jako b. Powstaniec Wielkopolski ukrywał się przed Niemcami w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu nad swoją kuźnią.

Od 1930 r. był członkiem Banku Ludowego w Przemęcie. Od 10 marca 1938 r. z kolei współtworzył jego Komisję Rewizyjną. W dniu 4 kwietnia 1945 r. został członkiem nowo wybranej Rady Nadzorczej. Kilka miesięcy później, 25 listopada wszedł w skład nowo mianowanej 6- osobowej Rady Parafialnej parafii Przemęt. W tymże w 1945 r., zaraz po wyzwoleniu został radnym Gminnej Rady Narodowej w Mochach oraz przewodniczącym Rady przez I kadencję. Cieszył się szacunkiem i zaufaniem środowiska, w którym żył. Zmarł 30 maja 1972 r. Spoczywa na cmentarzu przy kościele św. Piotra w Przemęcie. Z żoną Jadwigą Bednarczyk miał dzieci: Marię (1922-1989, po mężu Anglart), Jana (1925-1997), Janinę (1926-1984) i Władysława (1928-1985).

Był również odznaczony Krzyżem Walecznych (1921), Medalem Pamiątkowym „Za Wojnę 1918-1921” (1924), Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (1958), Odznaką Pamiątkową „ Grupy Leszno” i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969). Ponadto za udział w Powstaniu Wielkopolskim uchwałą Rady Państwa mianowany podporucznikiem.

 

Źródło: Centralne Archiwum Wojskowe, sygn. I. 482.23-1744 , Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 2 z 18 lutego 1922 r. Archiwum Państwowe w Lesznie,Akta Banku Ludowego w Przemęcie, sygn. 83; Akta Zarządu Powiatowego ZBoWiD-u  w Wolsztynie, teczka nr 7/1967; Książeczka wojskowa Jana Kaczora; Ks.Urbanowski  Kazimierz,  Kronika parafialna 1835- 1959, Przemęt, s.22; Kronika Szkoły Podstawowej w Radomierzu; Cholewa Zbigniew, Mozaika polityczno-społeczna powiatu wolsztyńskiego 1919-1939,Wolsztyn 2011, s.49; Fornalski Antoni, Mieszkańcy Ziemi Przemęckiej w walce o polskość ,Przemęt 2004, s.74,84; Tenże, Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Przemęckiej ,Przemęt 2008, s.64-66; Tenże, Kawalerowie Orderu Virtuti Militari z Ziemi Przemęckiej, Przemęt 2013, s.33-36; Łukowski Grzegorz, Polak Bogusław, Suchcitz Andrzej, Kawalerowie Virtuti Militari, Koszalin 1977, s.179;  Smoleń  Bogusław, Zarys historii wojennej 60. Pułku Piechoty Wielkopolskiej, Warszawa 1930, s.31; Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Radomierz., Wydanie okolicznościowe, Radomierz 2004; Wiadomości urzędowe, (w: ) Orędownik na powiaty nowotomyski i wolsztyński, nr 63, s.1. Weterani odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym ,(w:) Głos Wolsztyński nr 2/1959, s.5; 33 Krzyże Kawalerskie dla powstańców,(w:) Głos Wolsztyński nr 205/1969, s.1; Tłumaczenie tekstu niemieckiego – Damian Gorzelniak, tłumacz przysięgły; Informacje i pamiątki rodzinne wnuków Leszka Anglarta z Błotnicy i Piotra Kaczora z Radomierza.                                             

                                                                                              Antoni Fornalski

Nagrobek Jadwigi i Jana Kaczor na cmentarzu w Przemęcie przy kościele św. Piotra. Fot. Bartłomiej Maciołek.